اسماء خواجه‌زاده

به نام حضرت باران

باب فعل/ مواضع جزم فعل مضارع

8. فعل مضارع با آمدن یکی از اداوت جازم مجزم می شود.

ادوات جازم: الف) بعضی یک فعل را مجزوم می‎کنند

ب) بعضی دو فعل را مجزوم می‎کنند.

9. ادوات جازم یک فعل:

• لم
• لما
• لام امر
• لا ناهیه

10. ادوات جازم دو فعل:

• إن
• إذما
• من
• ما
• مهما
• ایّ
• کیفما
• متی
• اینما
• ایّان
• أنّی
• حیثما

11. شرط: باید مقدم بر جواب، و فعل خبری متصرف باشد.

جواب شرط: این قیود را ندارد. جواب شرط گاهی موافق شرط و گاهی مخالف شرط است:

• شرط و جواب: هر دو مضارع ـــــ> وجوب جزم هر دو
• شرط و جواب: هر دو ماضی ـــــ> در محل جزم
• شرط و جواب: مخالف ـــــ> شرط ماضی و جواب مضارع: وجوب جزم ماضی، جواز جزم یا رفع مضارع

12. همه اسماء شرط صدر کلام واقع می شوند و ماقبل آنها تنها در صورتی که حرف جر یا مضاف باشد در آنها عمل میکند.

[توضیح]

همه اسماء شرط مبنی هستند به جز «ایّ» به دلیل ملازمت آن با اضافه.

13. آمدن فاء بر سر جواب شرط: واجب است وقتی مانع شرط بودن جواب بشود و این در پنج مورد اتفاق می افتد:

• وقتی جواب شرط جمله اسمیه باشد؛
• وقتی جواب مقرون به «قد» یا «سین» یا «سوف» باشد؛
• وقتی جوب به «ما» یا «لن» منفی شده باشد؛
• وقتی جواب فعل جامد باشد؛
• وقتی جواب فعل طلبی باشد.

14. آمدن فاء بر سر جواب شرط: جایز است وقتی جواب مضارع مثبت باشد.

15. آمدن فاء بر سر جواب شرط: ممنوع است اگر:

• جواب شرط ماضی متصرف مجرد از «قد» باشد؛
• جواب شرط مضارع منفی به «لم» باشد؛
• جواب شرط مضارع منفی به «لا» باشد. (لا) برای مجرد نفی نه برای نفی مستقبل.

....