به نام حضرت باران

نوشته: د. یحیی رمزی محسن

برگردان: اسماء خواجه زاده

تألیف‌های قرن چهارم

5ـ تزویج فاطمة بنت رسول الله (ص) بعلی بن ابی طالب (علیهماالسلام)

رویانی، محمد بن هارون (ت 307 هـ/ 919 م).

محقق طباطبایی از آن نام برده و به وجود نسخه مخطوطی از آن در دار الکتب الظاهریه در دمشق (ش 129 ـ تصوف، ورقه 142 ـ 144) اشاره کرده است. اسماعیل بن موسی بن حمد بن علی بن احمد خابوری آن را نوشته است، و سماع سال 717 بر آن است. نسخه عکس‌برداری شده‌ای از آن در کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی در قم موجود است (ش 2/1330، 1047 ـ حدیث).

6ـ فضائل فاطمه

بغوی، عبدالله بن محمد بن عبدالعزیز (ت 317 هـ/ 929 م).

محقق طباطبایی به آن اشاره کرده و گفته: «ابوعمرو محمد بن یحیی بن حسن در کتاب خود «قوارع القرآن» از آن نام برده است.. 

7ـ اخبار فاطمة و الحسن و الحسین (رضی الله عنهم)

ابن ابی الثلج، محمد بن احمد بن محمد کاتب بغدادی ( ت 325 هـ / 936 م).

نجاشی در نوشتن شرح حال او بعضی از مصنفاتش را برشمرده که این کتاب از جمله آنهاست. هم‌چنین بغدادی، طهرانی، و خویی در معجم خود از او نام برده است.

8ـ تزویج فاطمه

جلودی، عبدالعزیز بن یحیی ازدی بصری (ت 332 هـ/ 943 م).

نجاشی در نوشتن شرح حال او، وقتی مصنفاتش را برشمرده از این کتابش نام برده است. طهرانی و خویی هم به این کتاب او اشاره کرده‌اند.

9ـ من روی عن فاطمة من اولادها

سبیعی، احمد بن محمد بن سعید همدانی معروف به «ابن عقده» (ت 333 هـ/ 944 م).

شیخ طوسی در الفهرست از او و این کتابش نام برده است. ابن شهر آشوب هم از این کتابش اسم برده است.

10ـ خبر فاطمة و علی (علیهماالسلام) و قد شکوا الی النبی (ص) الخدمة

دولابی، علی بن عبدالعزیز محمد (ت 335 هـ/ 946 م). ندیم درباره او گفته که او پیرو مذهب محمد بن جریر طبری (ت 310 هـ) است. و وقتی کتاب‌هایش را برشمرده به این کتابش اشاره کرده است.

11ـ اخبار و احوال السیدة فاطمة الزهراء (ع)

صوفی، احمد بن محمد بصری، او در سال (350 هـ/ 961 م) زنده بوده است.

کجوری در «الخصائص الفاطمیه» آن را اینگونه وصف کرده: این کتاب عظیمی درباره اخبار آن بانوی بزرگ است، شیخ مفید بسیار از آن روایت کرده است.

12ـ اخبار فاطمه

صولی، احمد بن محمد بن جعفر بصری، در سال (353 هـ/ 964 م) به بغداد آمد.

ابن شهر آشوب در «معالم العلماء» از او نام برده، و نجاشی از او یاد کرده و هنگامی که بعضی از کتاب‌هایش را برشمرده به این کتابش هم اشاره کرده است. طوسی این کتاب را کتابی بزرگ» توصیف کرده. طهرانی و کحاله در «معجم المؤلفین» هم از آن نام برده‌اند.

13ـ کلام فاطمة (ع) فی فدک

اصفهانی، علی بن حسین (ت 356 هـ/ 966 م).

ابن شهر آشوب در «معالم العلماء» از او نام برده و شیخ طوسی در الفهرست. شیخ طوسی این کتاب را ضمن کتاب‌های او برشمرده است.

14ـ اخبار فاطمة (علیهاالسلام)

انباری، عبیدالله بن ابی زید احمد بن نصر (ت 356 هـ/ 966 م).

نجاشی هنگام نوشتن شرح حال او این کتاب را برشمرده، و بغدادی و طهرانی و زرکلی و خویی در معجمش از او نام برده‌اند.

15ـ ظلامة فاطمة

اسکافی، محمد بن احمد بن جنید، ابوعلی کاتب ( ت 381 هـ/ 991 م).

کجوری در الخصائص الفاطمیة از او نام برده است.

16ـ مولد فاطمه

شیخ صدوق، محمد بن علی بن حسین قمی (ت 381 هـ/ 991 م).

او کتاب‌های ذیل را درباره صدیقه طاهره حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نوشته است و کجوری در الخصائص الفاطمیه آنها را ذکر کرده است:

17ـ فی زهد فاطمة (ع)

18ـ فی اخبار و القاب فاطمة (ع)، مجلسی در بحار بسیار از آن نقل کرده است.

19ـ فی النساء اللواتی روین عن فاطمة (ع)

20ـ اخبار فاطمة

مرزبانی، محمد بن عمران بن موسی خراسانی (ت 384 هـ/ 994 م).

صاحب الذریعه از این کتاب نام برده است.

21ـ فضائل فاطمة

ابن شاهین، عم بن عثمان خراسانی بغدادی (ت 385 هـ 995 م).

نسخه‌ای از آن در دار الکتب الظاهریه ضمن مجموعه شماره 17 از ورقه (104 ـ 111) وجود دارد که به خط ناسخ عبدالرحیم بن عبد الخالق قرشی شافعی است که در سال (663 هـ/ 1235 م) آن را نوشته است. این کتاب با تحقیق بدر بن عبدالله بدر در دار ابن الاثیر کویت در سال (1415 هـ 1994 م) چاپ شده است.

22ـ مناقب فاطمة الزهراء

طبری، محمد بن جریر بن رستم آملی شیعی (ت قرن چهارم هجری)

او صاحب کتاب دلائل الامامة است. صاحب الذریعه از او نام برده و برای او این کتاب را هم برشمرده است:

23ـ مسند فاطمة

تألیفات قرن پنجم

24ـ فضائل فاطمة

حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله بن محمد بن حمدویه معروف به ابن منیع (ت 405 هـ/ 1014 م).

صاحب کتاب المستدرک علی الصحیحین است. حاجی خلیفه در کشف الظنون، و بغدادی از او نام برده‌اند، و صاحب الذریعه به او اشاره کرده است. از این کتاب به اسم «مناقب فاطمة الزهراء» هم اسم برده شده. کتاب با تحقیق علی رضا بن عبدالله بن علی رضا در چاپخانه دار الفرقان قاهره در سال ( 1429 هـ/ 2008 م) چاپ شده است.

25ـ تفسیر خطبة فاطمة الزهراء (ع)

ابن عبدون، احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز معروف به ابن حاشر (ت 423 هـ/ 1031 م).

نجاشی در رجالش از او نام برده و این کتاب را برای او برشمرده است. بغدادی به اسم «خطب فاطمة رضی الله عنها» از آن نام برده. طهرانی هم در الذریعه به آن اشاره کرده است.

26ـ الاربعین فی فضائل الزهرا (علیها السلام)

ابو صالح مؤذن، احمد بن عبدالملک بن علی نیشابوری (ت 470 هـ/ 1077 م).

ابن شهر آشوب در معالم العلماء از او نام برده. مجلس در بحار هم به این کتاب او اشاره کرده است.

 ...

ـ کتابشناسی فاطمه زهرا (علیهاالسلام)؛ کتب مورخین و محدثین (1)