به نام حضرت باران
باب فعل/ مواضع جزم فعل مضارع
16. وقتی جواب جمله اسمیه باشد: ربط آن با «اذا»ی فجائیه و «فاء» درست است. اما شرط جمله آن است که: خبری موجبه و غیر منسوخ باشد. شرط در ادات هم آن است که «إن» یا «اذا» باشد.
17. اگر ــــ> شرط و قسم با هم بیایند: جواب برای هرکدام که اول آمده قرار داده میشود.
اگر ــــ> بر شرط و قسم چیزی مقدم شود که خبر میخواهد مانند مبتدا و اسم کان و مانند آن: جانب شرط ترجیح دارد.
اگر ــــ> قسم مقرون به فاء مؤخر بیاید: واجب است جواب برای قسم قرار داده شود و جمله قسم جواب شرط است.
18. اگر مضارع به «فاء» یا «واو« بر شرط عطف شود: جایز است بنا به عطف به ماقبلش مجزوم شود، و بنا به اضمار «أن» مصدریه منصوب گردد.
ـ اگر بر جواب عطف شود: علاوه بر دو وجه مذکور، بنا به اسئناف رفع نیز جایز است.
19. اگر شرط «إن» و جواب آن هر دو یا یکی از آنها منفی به «لا» باشند: در موارد بسیاری شرط و جواب حذف میشوند.
20. اگر شرط فعل ماضی یا مضارع منفی به «لم» باشد: حذف جواب جایز است اگر بر آن مقدم شود یا در میان چیزی قرار بگیرد که در معنا جواب است.
21. مضارع به «إن» مضمر در جواب طلب مجزوم میشود: طلب با همه انواع آن که در باب نواصب گذشت، به جز نفی، به شرط اینکه جواب مجرد از «فاء» و «واو» مسبَب از ماقبلش باشد.
فواید: 1) اگر جواب مقترن به «فاء» یا «واو» باشد منصوب میشود.
2) در این باب لازم نیست مثل باب نصب، طلب محضر باشد.
پایان باب فعل